Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η τοποθέτηση του Γενικού Διευθυντή της Τράπεζας Τροφίμων Δημήτρη Νέντα στην εκδήλωση για τα 30 χρόνια της οργάνωσης, που πραγματοποιήθηκε στις 2 Ιουνίου στο Μουσείο Μπενάκη, παρουσία της Υπουργού Οικογένειας, Δόμνας Μιχαηλίδου. Όπως ανέφερε, το ένα τρίτο των παραγόμενων τροφίμων παγκοσμίως καταλήγει στα σκουπίδια, την ώρα που στην Ελλάδα 1 εκατομμύριο πολίτες στερούνται επισιτιστικής ασφάλειας και το 38% όσων ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας δεν διατρέφονται επαρκώς.

Εκατομμύρια χωρίς φαγητό σε μια Ευρώπη που πετάει

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 33 εκατομμύρια άνθρωποι στην ΕΕ αδυνατούν να απολαμβάνουν ένα πλήρες γεύμα κάθε δεύτερη μέρα, ενώ τόνοι τροφίμων χάνονται. Η FAO επιβεβαιώνει ότι το 1/3 των παγκόσμιων τροφίμων σπαταλιέται σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας. Μόνο στην ΕΕ, 59 εκατομμύρια τόνοι τροφής χάνονται ετησίως – δηλαδή 132 κιλά ανά άτομο. Η σπατάλη αυτή κοστίζει 132 δισ. ευρώ και ευθύνεται για το 16% των εκπομπών του ευρωπαϊκού διατροφικού συστήματος.

Η Τράπεζα Τροφίμων χαρακτήρισε τη σπατάλη τροφίμων «διαστροφή και συλλογική αποτυχία», επισημαίνοντας σε ανάρτησή της πως εκατομμύρια πεθαίνουν από πείνα ενώ τόνοι τροφίμων καταλήγουν καθημερινά στα σκουπίδια. Στην Ελλάδα, όπως έδειξε περσινή έκθεση του ΟΗΕ με στοιχεία της Eurostat, το 2020 απορρίφθηκαν πάνω από 2 εκατ. τόνοι τροφής – 191 κιλά κατά κεφαλήν, με τα 87 να προέρχονται από νοικοκυριά. Η χώρα μας κατατάσσεται 4η στην ΕΕ και 3η όσον αφορά τη σπατάλη μόνο από νοικοκυριά, καταστήματα και επιχειρήσεις εστίασης.

343 εκατομμύρια άνθρωποι σε οξεία πείνα – 9 εκατομμύρια πεθαίνουν

Τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας δείχνουν ότι 343 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως βρίσκονται σε συνθήκες οξείας πείνας και 9 εκατομμύρια πεθαίνουν κάθε χρόνο από την έλλειψη τροφής. Όμως, σχεδόν το 20% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων εξακολουθεί να σπαταλιέται.

Η σπατάλη οφείλεται σε απώλειες κατά την παραγωγή (κακή υποδομή, φυσικά φαινόμενα, τεχνικά σφάλματα), απορρίψεις λόγω αισθητικών κριτηρίων, υπερπαραγωγή, πλημμελή αποθήκευση και προγραμματισμό, και κυρίως σε τρόφιμα που δεν πληρούν τις εμπορικές προδιαγραφές. Η απώλεια αυτή ευθύνεται για το 8% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και οδηγεί σε σπατάλη πόρων και ανθρώπινων ωρών.

Όπως σημειώνει ο FAO και ο επικεφαλής του, Χοσέ Γκραζιάνο ντα Σίλβα: «Δεν γίνεται να αφήνουμε να πετιέται το 1/3 της τροφής ενώ 870 εκατομμύρια πεινούν». Η Τράπεζα Τροφίμων προτείνει αλλαγές σε επίπεδο παραγωγής και κατανάλωσης: παραγωγή βάσει ζήτησης, καλύτερη αποθήκευση, αξιοποίηση “άσχημων” φρούτων, προγραμματισμένες αγορές, ανακατανομή πλεονασμάτων, κομποστοποίηση και δωρεές.

Το 2024, η Τράπεζα συγκέντρωσε 109 τόνους τροφίμων χάρη σε πάνω από 25 επιχειρήσεις από τη Λαχαναγορά Ρέντη. Υποστήριξε πάνω από 160 συσσίτια και φιλανθρωπικά ιδρύματα στην Αττική, καλύπτοντας τις ανάγκες 65.000 πολιτών. Παράλληλες δράσεις υπάρχουν σε Θεσσαλονίκη, Δράμα, Πάτρα, Κρήτη, Θεσσαλία και Ήπειρο, διπλασιάζοντας τον αριθμό των ωφελούμενων.

Μελέτη του Higgs (Ίδρυμα Λάτση) έδειξε πως για κάθε 1 ευρώ που προσφέρεται στη δράση, παράγεται κοινωνικό όφελος 5 ευρώ. Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Αμπελιώτης (Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο) κατέγραψε ότι ανά κιλό αναδιανεμηθέντος τροφίμου αποφεύγονται η εκπομπή 3,41 κιλών CO₂, η κατανάλωση 2,95 κυβικών μέτρων νερού και 26,95 MJ ενεργειακών πόρων.

Ακόμη και τα «άχρηστα» τρόφιμα έχουν αξία

Η Τράπεζα διαχειρίζεται κάθε τρόφιμο κατάλληλο για κατανάλωση, ακόμη και εάν δεν μπορεί να πωληθεί. Μέσω δράσεων όπως το πρόγραμμα «Collect» ή το «Emergency Food Fund», εξασφαλίζεται η συνέχιση της βοήθειας ακόμη και όταν οι εταιρείες δεν μπορούν να προσφέρουν.

Η εκδήλωση για τα 30 χρόνια πραγματοποιήθηκε με τη χορηγία του Μουσείου Μπενάκη και της ΑΒ Βασιλόπουλος. Τη δράση στηρίζουν, μεταξύ άλλων, οι: Metlen, Cosmote, Nestlé, Lidl, Τράπεζα Πειραιώς, Ίδρυμα Λάτση, Λεβέντη, Μποδοσάκη, Detas Foundation, Hellenic Initiative, General Mills, Kellogg’s, Andreas Mentzelopoulos Foundation, Halkidon Shipping, Syana cp, Pegasus Ocean Services και το Global FoodBanking Network.