Παλαιό Αρσάκειο Πατρών

Ιστορία
Το 1874 υποβάλλεται αίτημα προς τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία «πλειάδος ευυπόληπτων πολιτών» τής πόλεως των Πατρών για την ίδρυση και στην Πάτρα Αρσακείου Παρθεναγωγείου. Το αίτημα επανέρχεται το 1884, δεν ικανοποιείται όμως, γιατί δεν πληρούνται οι όροι τής Φ.Ε., κυρίως σε ό,τι αφορά στην εξασφάλιση στέγης. Το 1891 ο Δήμος Πατρέων μίσθωσε την οικία Νιανιάρα στην οδό Ρήγα Φεραίου και την παραχώρησε στη Φ.Ε. ως τον πλέον κατάλληλο χώρο για τη λειτουργία τού Σχολείου. Τότε, και με την ουσιαστική συμβολή τού βουλευτή Αχαΐας και Υπουργού Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Αχιλλέα Γεροκωστόπουλου, η Φ.Ε. αποφασίζει την ίδρυση τού Αρσακείου Πατρών.
Στις 30 Ιανουαρίου τού 1892, εορτή των Τριών Ιεραρχών, έγιναν με επισημότητα τα εγκαίνια τού Σχολείου και στις 3 Φεβρουαρίου τού 1892, έγινε η έναρξη των μαθημάτων. Πρώτη Διευθύντρια διορίσθηκε η Ειρήνη Πρινάρη. Τη διαδέχθηκε η Ελίζα Δελενάρδου.
Τον Δεκέμβριο τού 1894 διορίζεται Διευθύντρια η Μαρία Ξύδη, η οποία διηύθυνε τα σχολεία επί 41 συνεχή χρόνια,  εκπαιδευτικός, η οποία  με την εργασία και το πάθος της για την Παιδεία  ανέβασε το Αρσάκειο τής Πάτρας σε αξιοζήλευτο επίπεδο. Τη γενική διεύθυνση των Σχολείων αναλαμβάνει το 1935, επάξια διάδοχος τής Ξύδη, η κυπριακής καταγωγής Περσεφόνη Παπαδοπούλου, γνωστή για το πλούσιο συγγραφικό έργο της και την ευρύτερη παιδαγωγική της δράση. Άριστη παιδαγωγός, απόφοιτος τού Αρσακείου Διδασκαλείου Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στη Σορβόννη, μαθήτρια τού Bergson, η Περσεφόνη Παπαδοπούλου αναλαμβάνει από το 1937 και τη διεύθυνση τής νεοσύστατης Παιδαγωγικής Ακαδημίας, τής οποίας το έργο σφραγίζει με το παιδαγωγικό της τάλαντο και τη βαθιά της μόρφωση. Ως πνευματική παρουσία η Περσεφόνη Παπαδοπούλου εδέσποσε επί δεκαετίες τόσο στα Αρσάκεια Σχολεία όσο και στον ευρύτερο παιδευτικό, πολιτιστικό και κοινωνικό χώρο των Πατρών.
 Εν τω μεταξύ, η ανάπτυξη των Σχολείων οδηγεί στην αναζήτηση αναβαθμισμένης στέγασης. Την άνοιξη τού 1933, με προσπάθειες τού τότε Δημάρχου Ι. Βλάχου, αγοράσθηκε οικόπεδο μεταξύ των οδών Μαιζώνος και Κορίνθου, στο οποίο ο Δήμος Πατρέων έκτισε νέο σχολικό κτήριο σε σχέδια τού αρχιτέκτονα  Αναστασίου Μεταξά.  Οι εργασίες ανέγερσης τού κτηρίου κράτησαν 7 χρόνια και στις 21 Οκτωβρίου 1940, επτά ημέρες πριν από την έναρξη τής επίθεσης των Ιταλών, το Σχολείο μεταφέρθηκε στο νέο κτήριο, όπου και λειτούργησε επί 64 χρόνια μέχρι το 2004.
Από πλευράς σχολικών βαθμίδων, στην Πάτρα λειτούργησαν αρχικά τριτάξιο Διδασκαλείο, Πρότυπο Δημοτικό και Νηπιαγωγείο. Το 1914 λειτούργησε το Αστικό σχολείο Πατρών, το οποίο καταργήθηκε το 1930, οπότε ιδρύθηκε Γυμνάσιο με πρώτο Διευθυντή τον Απόστολο Δεπάστα, τον οποίο διαδέχθηκε το 1935 ο Κωνσταντίνος Ρούνιος.
Από τον δεύτερο χρόνο τής λειτουργίας του, το 1893, το Σχολείο συμπεριέλαβε και μονοτάξιο Διδασκαλείο, για την επαγγελματική κατάρτιση διδασκαλισσών, το οποίο αργότερα έγινε τριετές. Το 1937 μετετράπη διά νόμου σε Ακαδημία διετούς φοιτήσεως, την Αρσάκειο Παιδαγωγική Ακαδημία Πατρών, η οποία λειτουργούσε ώς το 1991, οπότε με νόμο καταργήθηκαν οι Ακαδημίες. Καθ’ όλη τη διάρκεια τής λειτουργίας της, η Παιδαγωγική Ακαδημία Πατρών υπήρξε πνευματικός πόλος για την πόλη, με εκπαιδευτική προσφορά εθνικής εμβέλειας. Οι 3.520 δασκάλες, απόφοιτες τής Ακαδημίας, στελέχωσαν την πρωτοβάθμια εκπαίδευση στην περιοχή τής Αχαΐας και σε όλη την Ελλάδα για περισσότερο από έναν αιώνα, αφήνοντας σημαντικό εκπαιδευτικό και πνευματικό έργο.
Σήμερα, τα Σχολεία τής Πάτρας περιλαμβάνουν Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο, όλα μεικτά πλέον, ενώ λειτουργούν και  Όμιλοι Απογευματινών Δραστηριοτήτων. Επίσης, από το 1972 ιδρύθηκε και λειτουργεί στην Πάτρα Σύνδεσμος Αποφοίτων Φ.Ε. (ΣΑΦΕ) Αρσακείου Πατρών με πλούσια δράση.
Κατά το σχολικό έτος 1991-92, το Αρσάκειο Πατρών τής οδού Μαιζώνος γιόρτασε πανηγυρικά τα 100 χρόνια λειτουργίας του. Μέσα από ποικίλες εκδηλώσεις φωτίσθηκε ένας αιώνας αδιάλειπτης εκπαιδευτικής προσφοράς και έγινε φανερό ότι το Αρσάκειο Πατρών εισήλθε στη δεύτερη 100ετία του, περιβαλλόμενο από την εκτίμηση και την αναγνώριση τής πατραϊκής κοινωνίας.