Σταθερά πτωτική αναμένεται τις επόμενες τρεις με τέσσερις εβδομάδες η πορεία της επιδημίας του κορωνοϊού στη χώρα μας που «βαδίζει», πλέον, μετά από ένα «σκληρό» χειμώνα, προς το χαμηλό επίπεδο των πανδημικών κριτηρίων βάσει των οποίων το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων ταξινομεί τις χώρες.

Το «ψυχολογικό» όριο των 1.000 κρουσμάτων μπορεί να επιτευχθεί στην καλύτερη περίπτωση μεταξύ 15-20 Ιουνίου, όπως αποτυπώνεται στη νέα έκθεση του Παρατηρητηρίου Επιδημιολογικής Ανάλυσης Πανδημίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, με επικεφαλής τον Καθηγητή Πνευμονολογίας, Νίκο Τζανάκη, όπως αναφέρει το iefimerida.

Η επιδημιολογική εικόνα της χώρας- Οι μεμονωμένες εξάρσεις δεν είναι ικανές να αλλάξουν την πτωτική πορεία της επιδημίας

Η έκθεση περιγράφει την τωρινή επιδημιολογική κατάσταση συνολικά της χώρας αλλά και κομβικών επιμέρους περιφερειών και περιφερειακών ενοτήτων που παρουσιάζουν επιβαρυμένη εικόνα ή επηρεάζουν τη δυναμική των εξελίξεων. Με προσροφημένες τις επιπτώσεις της κινητικότητας των εορτών, της επαναλειτουργίας της εκπαίδευσης, της εστίασης και άλλων δραστηριοτήτων η εικόνα εμφανίζεται σταθεροποιημένη με σαφείς τάσεις αποκλιμάκωσης. «Μεμονωμένες περιφερειακές ενότητες παρουσίασαν ραγδαία επιδείνωση που όμως δεν είναι ικανές να αλλάξουν την εικόνα σε επίπεδο χώρας λόγω μικρής πληθυσμιακής δυναμικής», αναφέρεται χαρακτηριστικά, ενώ ο κ. Τζανάκης καθιστά σαφές ότι «η χώρα από πλευράς πανδημικών δεικτών διέρχεται από μια κρίσιμη χρονική συγκυρία, καθώς εκτός των υγειονομικών ιδιαιτεροτήτων και παραγόντων που έχουν επηρεάσει τη δυναμική της (μεταλλάξεις, εμβολιασμοί, self-test) έχουν επισωρευθεί και αναζητούν αγωνιωδώς διέξοδο οι κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες της».

Στις εικόνες επιδημιολογικής βαρύτητας εμφανίζονται τρία βασικά γραφήματα. Στην κορυφή κάθε εικόνας φαίνεται η ημερήσια διακύμανση των διαγνώσεων όπως ανακοινώνονται από τον ΕΟΔΥ. Στο μεσαίο γράφημα παρουσιάζεται ο ενεργός δείκτης μεταδοτικότητας Rt (Reproductionnumber) που χρησιμοποιείται διεθνώς και εκφράζει τον ενεργό ρυθμό μετάδοσης της νόσου τη συγκεκριμένη . Όπως είναι γνωστό ο Rt πρέπει να είναι μικρότερος από τη μονάδα ώστε να υπάρχει ύφεση της επιδημίας. Στη βάση κάθε εικόνας παρουσιάζεται η γραφική παράσταση του δείκτη ρυθμού επίπτωσης, IncidenceRate (IR) εκφρασμένου σε κρούσματα ανά 100.000 κατοίκους ανά 14 ημέρες. Το όριο των 150 κρουσμάτων/100.000 κατ./14 ημέρες και κάτω είναι το κυριότερο κριτήριο χαρακτηρισμού μιας περιοχής ή χώρας ως μη επιβαρυμένης (πράσινη) από το Ευρωπαϊκό κέντρο ελέγχου νοσημάτων (ECDC).

Ελλάδα – εμφανής η μείωση του επιδημιολογικού φορτίου

Στην εικόνα 1 απεικονίζεται η επιδημιολογική κατάσταση της χώρας έως 24/5. Είναι εμφανής η μείωση του επιδημιολογικού φορτίου με τον δείκτη IR να βρίσκεται στο 254 σημειώνοντας μείωση 35% από την μέγιστη τιμή του στο 3ο πανδημικό κύμα τιμή του (10/4).


Αμέσως μετά το Πάσχα σημειώθηκε ανακοπή της αποκλιμάκωσης και οριζοντίωση της επιδημικής καμπύλης (βλ. βέλος) που οφείλεται στην προσρόφηση των επιδράσεων της κινητικότητας των εορτών και της επαναλειτουργίας των δραστηριοτήτων. Όμως τις τελευταίες ημέρες εμφανίζεται εκ νέου τάση μείωσης (βλ διπλά βέλη). Ο δείκτης μεταδοτικότητας μετά από μια παροδική αύξηση λόγω του Πάσχα βρίσκεται κάτω από τη μονάδα (0.92). Το γεγονός αυτό είναι πολύ ευοίωνο καθότι θα δώσει το χρονικό περιθώριο να επιδράσει κατασταλτικά στους πανδημικούς δείκτες ο ταχύς εμβολιαστικός ρυθμός που έχει επιτύχει η χώρα.

Αττική και Θεσσαλονίκη- Κοντά στο να γίνει «πράσινη» η Θεσσαλονίκη

Η περιφέρεια Αττικής και ΠΕ Θεσσαλονίκης παρουσιάζονται στην εικόνα 2. Και οι δύο περιοχές που συναποτελούν το 60% του πληθυσμού της χώρας παρουσιάζουν εικόνα αποκλιμάκωσης του επιδημιολογικού τους φορτίου, με πιο εμφαντικό τρόπο όμως η Θεσσαλονίκη. Στην συμπρωτεύουσα, μάλιστα, δεν παρουσιάστηκε η γνωστή ανακοπή της αποκλιμάκωσης απόρροια των γιορτών αλλά συνεχίστηκε η προ των εορτών καθοδική πορεία ομαλώς (βλ βέλη). Ο δείκτης μεταδοτικότητας (Rt) βρίσκεται σταθερά κάτω από τη μονάδα 0,94 & 0,84 αντίστοιχα. Η προοπτική ταξινόμησης στο πράσινο χρώμα εμφανίζεται ιδιαιτέρως κοντινή για τη Θεσσαλονίκη αρκεί να συνεχίσει με προσοχή και τήρηση των κανόνων που έχουν θεσπιστεί.


Κρήτη και Αχαΐα – Ελαφρύτερη κατάσταση από την υπόλοιπη Ελλάδα

Η Κρήτη είναι μια περιοχή με επιδημιολογικό φορτίο περίπου στο 65% αυτού της χώρας. Ο IR βρίσκεται στο 192 με τις ΠΕ Ηρακλείου, Ρεθύμνου & Χανίων να υπερβαίνουν το όριο των 150 κρουσμάτων ανά 14 ημέρες/100000 πληθυσμού ενώ ο νομός Λασιθίου είναι συνεχιστικά στην πράσινη ζώνη.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση του Παρατηρητηρίου Επιδημιολογικής Ανάλυσης Πανδημίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, η παρούσα κατάσταση παρότι αρκετά ελαφρύτερη από την υπόλοιπη Ελλάδα χαρακτηρίζεται από τη γνωστή αναστολή του ρυθμού μείωσης με ήπια αναστροφή της πτωτικής πορείας (βλ βέλος), απόρροια της κινητικότητας των γιορτών και του ανοίγματος των δραστηριοτήτων. Ο Rt βρίσκεται οριακά κάτω από τη μονάδα. Χρειάζεται πολύ προσοχή ώστε η αναμενόμενη πτώση του IR στο όριο των 150 να επιτευχθεί την πρώτη βδομάδα του Ιουνίου ενόψει και της έναρξης της τουριστικής περιόδου.

Από την άλλη πλευρά η ΠΕ Αχαΐας δείχνει σημεία αποκλιμάκωσης που ήταν ταχεία και την πρώτη εβδομάδα του Μαΐου με την περιοχή να είχε φτάσει στις παρυφές του πράσινου επιπέδου. Όμως η κινητικότητα κυρίως του Πάσχα ανέκοψε αυτή την πτωτική τάση χωρίς ευτυχώς η επιδημιολογική καμπύλη να αναστραφεί και να μετατραπεί σε επιδείνωση (βλ βέλη). Ο Rt βρίσκεται σαφώς κάτω από τη μονάδα και την τελευταία βδομάδα διαπιστώνεται σταθεροποίηση της πτωτικής πορείας του αριθμού των κρουσμάτων. Ο IR να είναι 231 χαμηλότερος από τον αντίστοιχο συνολικά της Ελλάδας και της Αττικής.


Κάλυμνος και Αιτωλοακαρνανία- Η μη τήρηση των μέτρων οδήγησε σε έξαρση

Στην εικόνα 4 παρουσιάζεται η επιδημιολογική εικόνα δύο ΠΕ ενοτήτων, Καλύμνου και Αιτωλοακαρνανίας, που λόγω του χαμηλού πληθυσμιακού δυναμικού δε συμβάλλουν καθοριστικά στο συνολικό επιδημιολογικό φορτίο. Όμως αποτελούν παραδείγματα περιοχών που λόγω λαθών συμπεριφοράς και χαμηλής επίδοσης της ατομικής ευθύνης έχουν παρουσιάσει τη χειρότερη μέχρι στιγμής εικόνα συγκριτικά με όλες τις ΠΕ της χώρας.

Η Αιτωλοακαρνανία είχε εξαιρετική εικόνα σε όλη τη διάρκεια του τρίτου κύματος. Μετά το Πάσχα όμως παρουσίασε κατακόρυφη επιδείνωση φθάνοντας τον δείκτη IR σε ύψη ρεκόρ κοντά στο 800. Το μοτίβο της εξέλιξης αυτής σε μια περιοχή πρότυπο έως τώρα, πιθανώς έχει την εξήγηση του στην απόλυτη περιφρόνηση και καταπάτηση των κανόνων που εξήγγειλε η πολιτεία από τους πάντες στη διάρκεια των γιορτών. Ποιοτικά χαρακτηριστικά των ιχνηλασιών οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πολλές συρροές στην Αιτωλοακαρνανία δημιουργήθηκαν σε θρησκευτικές εκδηλώσεις και τελετές στους ναούς και τα μοναστήρια της περιοχής.

Η Κάλυμνος οδηγήθηκε σε σταθερά κακή εικόνα από την αρχή του Φλεβάρη. Η κατάσταση προσέλαβε εκρηκτικές διαστάσεις λόγω των γιορτών με τον δείκτη IR να εκτοξεύεται κοντά στο 1500. Η μέγιστη τιμή του επιδημιολογικού φορτίου της Καλύμνου είναι η υψηλότερη που έχει παρατηρηθεί στην Ελλάδα από ενάρξεως της πανδημίας έως τώρα. Αν οι μέγιστες τιμές των επιδημιολογικών φορτίων Καλύμνου και Αιτωλοακαρνανίας επικρατούσαν αντίστοιχα σε μεγάλες περιοχές της επικράτειας θα είχαμε καθημερινά 8000-11000 κρούσματα.

«Το παράδειγμα τους επίσης δείχνει την τραγική εικόνα που θα επικρατούσε στη χώρα αν η πολιτεία δεν εφάρμοζε γενικά μέτρα lockdown. Ευτυχώς τα αυστηρά μέτρα που εφαρμόστηκαν και στις δύο περιοχές άμεσα μετά το Πάσχα, οδήγησαν σε σταθεροποίηση και αποκλιμάκωση με τον δείκτη Rt να βρίσκεται στο πολύ ευοίωνο όριο του 0,65 για την Κάλυμνο και στο πολύ καλό 0,88 για την Αιτωλοακαρνανία», αναφέρει ο κ. Τζανάκης.


Μετά τις 15-20 θα πέσουμε κάτω από τα 1.000 κρούσματα

Στην εικόνα 5, οι συμπαγείς κύκλοι παριστάνουν τις πραγματικές ημερήσιες τιμές (movingweeklyaverage). Με τη συμπαγή γραμμή απεικονίζονται οι αναμενόμενες τιμές όπως τις υπολογίζει το μαθηματικό μοντέλο. Πέραν της 25 Μαΐου παρατίθεται δύο σενάρια πρόβλεψης (διακεκομμένη & συμπαγής γραμμή).

Το ευμενέστερο σενάριο, διακεκομμένη γραμμή, προϋποθέτει καθολική τήρηση των θεσπισμένων κανόνων και υγειονομικών πρωτοκόλλων. Στην περίπτωση αυτή το «ψυχολογικό» όριο των 1000 κρουσμάτων μπορεί να επιτευχθεί μεταξύ 15-20 Ιουνίου. Στην περίπτωση του δεύτερου σεναρίου, που θεωρείται το πιθανότερο το όριο των 1000 διαγνώσεων την ημέρα θα επιτευχθεί 10 ημέρες αργότερα δηλαδή μετά τις 25 Ιουνίου.