Εντός της ερχόμενης εβδομάδας αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το νέο θεσμικό πλαίσιο για την τηλεργασία η οποία έχει ήδη παραταθεί έως τις 30 Σεπτεμβρίου στον Ιδιωτικό τομέα.

Παράλληλα, οι υπάλληλοι του δημοσίου που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου θα μπορούν να εργάζονται με τηλεργασία ή back office (χωρίς να έρχονται σε επαφή με το κοινό) έως την 31η Αυγούστου.

Η τηλεργασία είχε θεσμικά ρυθμιστεί με την ΕΓΣΣΕ 2006-2007, που ουσιαστικά ενσωμάτωσε την Ευρωπαϊκή Συμφωνία Πλαίσιο του 2002, και στη συνέχεια με το άρθρο 5 του Ν.4836/2010.

Ωστόσο όπως επισημαίνει η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδος (Ο.Κ.Ε.) στο κείμενο Γνώμη Πρωτοβουλίας του Ιουλίου 2020, που συνέταξε, λόγω του χαμηλού βαθμού χρήσης της τηλεργασίας μέχρι σήμερα πολλά ζητήματα δεν έχουν αντιμετωπισθεί.

Στο πλαίσιο της διαβούλευσης για τη ρύθμιση του καθεστώτος της τηλεργασίας, η ΟΚΕ εκτιμά ότι η εθνική νομοθεσία χρήζει εξειδίκευσης και βελτίωσης, ιδίως, στα ακόλουθα κρίσιμα ζητήματα:

Της προστασίας της υγείας και της ασφάλειας του τηλεργαζομένου, της έννοιας της τηλετοιμότητας και της αμοιβής των τηλεργαζομένων ενόψει αυτής, της προστασίας των προσωπικών δεδομένων των τηλεργαζομένων, της τήρησης των ορίων του χρόνου εργασίας σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία κατά την οργάνωση του χρόνου εργασίας των τηλεργαζομένων και των ορίων υπέρβασης αυτού (εντός των θεσμοθετημένων ορίων του νόμου σε συνδυασμό με την αναγκαία ευελιξία που αυτή η μορφή εργασίας απαιτεί), της ίσης μεταχείρισης και των δικαιωμάτων συμμετοχής του τηλεργαζομένου σε συλλογικά όργανα και διαδικασίες, της ίσης μεταχείρισης του τηλεργαζομένου στην επαγγελματική κατάρτιση και εξέλιξη, της πρόβλεψης για την αντιστοίχιση του τηλεργαζομένου με συγκρίσιμο εργαζόμενο της επιχείρησης, των ζητημάτων ασφάλισης των τηλεργαζομένων και των εν γένει φορολογικών ζητημάτων που άπτονται της τηλεργασίας, καθώς και των ζητημάτων της επαγγελματικής ασθένειας και του εργατικού ατυχήματος κατά την τηλεργασία, αλλά και τις πιο ιδιόμορφες μορφές κατ’ οίκον και κινητής εργασίας με αυτοτελή ρύθμιση, τόσο σε επίπεδο εργατικού, όσο και κοινωνικοασφαλιστικού δικαίου.

Ειδικότερα για τον αντίκτυπο της τηλεργασίας στις εργασιακές σχέσεις η ΟΚΕ τονίζει: «Η εφαρμογή της τηλεργασίας επηρεάζει όμως σε μεγάλο βαθμό τις εργασιακές σχέσεις. Το βασικό πρόβλημα έγκειται στη δυσχέρεια ελέγχου του τόπου και του χρόνου εργασίας στο πλαίσιο άσκησης του διευθυντικού δικαιώματος του εργοδότη, γεγονός που ενδέχεται να δημιουργεί αμφιβολίες για τον νομικό χαρακτηρισμό μιας σύμβασης τηλεργασίας ως σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, με αποτέλεσμα να θεωρείται ότι, η τηλεργασία αμβλύνει την νομική κατάσταση της εξάρτησης και συνεπώς η σχετική σύμβαση εντάσσεται στη «γκρίζα ζώνη» μεταξύ εξαρτημένης εργασίας και ανεξάρτητης παροχής υπηρεσιών. Το αποτέλεσμα της αμφίβολης ένταξης της τηλεργασίας στην εξηρτημένη σχέση εργασίας είναι ο κίνδυνος αποκλεισμού της εφαρμογής των προστατευτικών διατάξεων του εργατικού και ασφαλιστικού δικαίου, όταν με μορφή σύμβασης ανεξάρτητων υπηρεσιών υποκρύπτεται η εξηρτημένη εργασία με τηλεργασία και συνεπώς επιχειρείται η αποφυγή της εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας ιδίως για: α) τη ρύθμιση των αμοιβών και των όρων εργασίας βάσει των ισχυουσών διατάξεων συλλογικών συμβάσεων εργασίας, β) την εφαρμογή του νόμιμου ημερησίου και εβδομαδιαίου ωραρίου εργασίας και συνεπώς και της αμοιβής για την υπέρβαση του συμβατικού χρόνου εργασίας, δηλαδή την αμοιβή της υπερεργασίας, της νυκτερινής εργασίας, την αμοιβή νυκτερινής εργασίας, αμοιβής ημερών αργίας, εορτών κλπ, γ) τα μέτρα προστασίας της υγείας ασφάλειας της εργασίας, που βαρύνουν τον εργοδότη, δ) την εφαρμογή του δικαίου της καταγγελίας, ε) την ίση μεταχείριση των τηλεργαζομένων ως προς την αμοιβή και τους λοιπούς όρους εργασίας και παροχές σε σύγκριση με τους συγκρίσιμους μη τηλεργαζομένους υπαλλήλους, στ) την κοινωνική ασφάλιση με κάλυψη των προβλεπόμενων εισφορών στον ασφαλιστικό φορέα, ζ) το δικαίωμα συμμετοχής σε συνδικαλιστική οργάνωση και τη συνδικαλιστική δράση, περιλαμβανόμενων των σχετικών δικαιωμάτων εκπροσώπησης με εκπροσώπους στο επίπεδο της επιχείρησης».

Περαιτέρω, η Ο.Κ.Ε. θεωρεί ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό, κατ’ αντιστοιχία και με το ευρωπαϊκό παράδειγμα, οι κοινωνικοί εταίροι στο πλαίσιο της Ο.Κ.Ε. να συζητήσουν αναλυτικά όλα τα ζητήματα που συνδέονται με την τηλεργασία και να συμφωνήσουν σε ένα από κοινού πλαίσιο για την τηλεργασία.

Αντιστοίχως, οι ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι συζητούν την επανεξέταση της συμφωνίας πλαίσιο για την τηλεργασία με περαιτέρω εξειδικεύσεις ιδίως για την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και για το δικαίωμα αποσύνδεσης, λαμβάνοντας υπόψη τους τις προκλήσεις που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο των μέτρων της Covid-19.

Χρήσιμη επίσης κρίνεται, στο πλαίσιο αυτό, η σύσταση μόνιμης ομάδας εργασίας (Παρατηρητήριο) για την παρακολούθηση θεμάτων προσαρμογής της εργασίας στις τεχνολογικές εξελίξεις και των όρων και συνθηκών απασχόλησης, της διαχείρισης των εννοιών του χρόνου εργασίας, στο πλαίσιο της τηλεργασίας, και των εν γένει σχέσεων των μερών (τεχνολογική εξάρτηση, στοχοθέτηση, αξιολόγηση).

Τέλος, η Ο.Κ.Ε. θεωρεί επωφελή για την προστασία των συνθηκών απασχόλησης των κατ’ οίκον τηλεργαζόμενων τη δημιουργία, με την ευθύνη των κοινωνικών εταίρων και του ΕΛΙΝΥΑΕ, ενός προτύπου έγγραφου αξιολόγησης συνθηκών κατ’ οίκον εργασίας, που να συμπεριλαμβάνεται ως προσάρτημα των συμβάσεων τηλεργασίας.