Στην Πάτρα, έξω από τα φώτα των προβολέων, στις σκιερές περιοχές της πόλης, κυκλοφορούν πλούσια ρεύματα γνήσιας καλλιτεχνικής δημιουργίας. Τέχνη και Πολιτισμός παντού: στο θέατρο, στη λογοτεχνία, στα εικαστικά, στη μουσική, στην ιστοριογραφία, στην κριτική και στο δοκίμιο, στο χορό. Όλη αυτή η δημιουργικότητα στηρίζεται πρωτίστως στη λεγόμενη ερασιτεχνική δημιουργία.
(Με τις διαπιστώσεις αυτές δεν υποκαθιστώ την κριτική, που θα πρέπει να γίνεται από όσους μπορούν να τη στηρίξουν και υπάρχουν πολλοί στην πόλη μας.)
Το πολύχρωμο αυτό τοπίο διαμορφώθηκε στα χρόνια της κρίσης έξω από κομματικούς ελέγχους, έξω από τον εναγκαλισμό της παράταξης Πελετίδη, χωρίς πόρους, χωρίς καμιά δημοτική υποστήριξη και ενίσχυση. Ανθίζει στην ελευθερία και στηρίζεται στη συλλογικότητα και την αυτοχρηματοδότηση.
Από την άλλη πλευρά, έχουμε τη φωτισμένη από τα φώτα των ΜΜΕ επίσημη τέχνη των επαγγελματιών και των θεσμών. Κυρίως της μητρόπολης. Στην πόλη μας αν με ρωτήσετε που βρίσκεται η επίσημη τέχνη, θα σας απαντήσω: στο ΔΗΠΕΘΕ της Πάτρας.
Η επίσημη τέχνη γενικά παράγεται μέσα σε ευνοιοκρατικές συνθήκες. Είναι κρατικοδίαιτη και απορροφά χυμούς που θα όφειλαν να αρδεύουν τη συνολική επικράτεια της τέχνης. Με τη βοήθεια των ΜΜΕ και της καθεστηκυίας κριτικής καθίσταται η επίσημη τέχνη, που προβάλλεται στα επίσημα δελτία ως η μοναδική.
Αλλά όπου ρέει κρατικό χρήμα υπάρχει και η σχετική διαπλοκή.
Γιατί η διαπλοκή δεν μπολιάζει μόνο την οικονομία, την υγεία, και τη δημόσια διοίκηση. Αλλά, σε μικρότερο βέβαια βαθμό, και την τέχνη. Καλλιτέχνες δημιουργοί, ΜΜΕ, κέντρα εξουσίας, θεσμοί διαπλέκονται και αλληλοϋποστηρίζονται πέριξ του λιγοστού, συγκριτικά, κρατικού χρήματος. Αυτή η κατάσταση οδήγησε και στην παρά λίγο χρεοκοπία του ΔΗΠΕΘΕ.
Ποια πρέπει να είναι μια άλλη, μια αριστερή προσέγγιση απέναντι σε αυτήν την κατάσταση;
Ξεκινώ από ένα αξίωμα: Η ΩΡΑ ΠΑΤΡΩΝ με επικεφαλής το Γ. Ρώρο μέλος της ΝΕ του Σύριζα, αποτελεί την έκφραση της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Η αριστερά πάντα είχε με τον πολιτισμό και τις τέχνες στενές και εκλεκτικές σχέσεις. Η αριστερά όμως ήταν συνήθως υπό διωγμό και κυνηγημένη. Η συμπάθεια ακόμη και η στράτευση ήταν μια πράξη αλληλεγγύης. Έτσι για χρόνια η αριστερά παρά τα προβλήματα δογματισμού και σταλινισμού συγκέντρωνε στις τάξεις της τους διαπρεπέστερους διανοούμενους.
Σήμερα η αριστερά είναι κυβέρνηση. Κανένας δημιουργός -καλλιτέχνης δεν θα στρατευτεί στην αριστερά από αλληλεγγύη. Αλλά για τις απόψεις της και την πολιτική της.
Η Ώρα Πατρών, λοιπόν, τι πολιτική, τι απόψεις έχει για την τέχνη; Ποιο μοντέλο δημοτικής διαχείρισης προτείνει;
Είναι κρίσιμο να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα και αυτό θα επιχειρήσω: Όπως όλοι κατά καιρούς συμφωνούμε, η παγκόσμια υπερίσχυση του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού καλλιεργεί μια μαζική τέχνη - εμπόρευμα. Αυτή η βιομηχανία πολιτισμού προβάλλει ως κυρίαρχες αξίες τον ατομοκεντρισμό, τον καταναλωτισμό και μια σκληρή ανταγωνιστικότητα. Ταυτόχρονα πλήττει δραστικά τα ιδιαίτερα εθνικά και τοπικά χαρακτηριστικά κάθε τόπου. Μπορούμε να πούμε πολλά: Θα σταθώ σε ένα: Ο μαζικός πολιτισμός επιδιώκει μια κοσμοαντίληψη συναίνεσης και μοιρολατρίας. Και ειδικά στις μέρες της κρίσης, επιβάλλει την αποσύνδεση του πολίτη από την πολιτική. Τον οδηγεί στην πολιτική απάθεια και εγκατάλειψη.
Από την άλλη πλευρά έχουμε την τέχνη του δημιουργού. Την τέχνη που ως μια ελεύθερη δημιουργική δραστηριότητα γίνεται μια πράξη εξόχως απελευθερωτική. Η τέχνη του δημιουργού συμβάλλει κατ’ αρχήν στη γνώση: στην αυτογνωσία μας και στη γνώση του κόσμου. Και συντελεί στη διαμόρφωση ενός άλλου συστήματος αξιών, μιας άλλης κοσμοαντίληψης, διαφορετικής από την κυρίαρχη. Και δεν εννοώ μόνον σοσιαλιστικής, αλλά πνευματικής, οικολογικής, περιβαλλοντικής κλπ, μιας ζωής… ολιγαρκούς αφθονίας.
Και μετά από αυτήν την θεωρητική τοποθέτηση επανέρχομαι στην τέχνη που ανθίζει ελεύθερα στο δήμο μας. Αυτή η τέχνη θα τεθεί στις προτεραιότητες της δημοτικής πολιτικής μας. Και θα αγκαλιαστεί με φροντίδα και διακριτικότητα.
Γιατί, για την Ώρα Πατρών, η τέχνη δεν μπορεί να είναι μόνο προνόμιο των επαγγελματιών. Η τέχνη πρέπει να καταστεί μια δυνατότητα ανοιχτή στην κοινωνία. Ανοιχτή στον κάθε ένα και στην κάθε μία από εμάς. Μόνον η τέχνη - ανοιχτή δυνατότητα θα αμβλύνει τη σημερινή διαίρεση ανάμεσα σε επαγγελματίες δημιουργούς και σε θεατές – καταναλωτές της εμπορικής τέχνης.
Και έρχομαι στην απερχόμενη δημοτική αρχή. Ο Δήμος μέσα από τους δημοτικούς θεσμούς του, (έξω από το χορευτικό, το εικαστικό και ότι άλλο ελέγχει), τι προσέφερε σε αυτό το τοπίο της τέχνης που περιγράψαμε;
Ας δούμε τον πιο εμβληματικό δημοτικό θεσμό μας, το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας.
Ουδέποτε φρόντισε με τους επαγγελματίες που διαθέτει να προσφέρει κάτι στις δεκάδες θεατρικές ομάδες: Ένα σεμινάριο, μια υποδομή, ένα χώρο με εξοπλισμό να προετοιμάσουν ή και να παρουσιάσουν τη δουλειά τους. Ουδέποτε ενδιαφέρθηκε να ενημερωθεί τι παίζεται στα δέκα περίπου θέατρα της πόλης. Αρνείται ακόμη και να γνωρίζει την πλούσια θεατρική παραγωγή της πόλης μας.
Ειδικά οι καλλιτεχνικοί διευθυντές αγνοούν τελείως τις δεκάδες θεατρικές παραγωγές που πολλές από αυτές παίζονται για μήνες. Μάλιστα γνωρίζω πως απαγορεύουν στους σπουδαστές της Δραματικής σχολής να βλέπουν ερασιτεχνικές παραστάσεις και πολύ περισσότερο να εμπλέκονται με αυτές.
Η ΩΡΑ ΠΑΤΡΩΝ είναι μια δημοτική παράταξη που πιστεύει στην τέχνη και στον πολιτισμό. Σαν δημοτική αρχή θα στηριχτεί πρωτίστως στους υφιστάμενους θεσμούς. Στην ενίσχυσή τους αλλά και στην απαραίτητη αναζωογόνησή τους, μετά από 25 και 30 χρόνια συνεχούς λειτουργίας.
Ταυτόχρονα όμως θα υποστηρίξει την ελεύθερη και πειραματική δημιουργία χωρίς ελέγχους και αποκλεισμούς. Και θα εξασφαλίσει τις απαραίτητες υποδομές χωροθετημένες δίκαια στο κέντρο και στις συνοικίες του δήμου μας.
Επίσης, κατά την άποψή μου, οφείλει να δεσμευτεί ότι η υποστήριξη της ερασιτεχνικής δημιουργίας θα γίνει καταστατική ευθύνη των δημοτικών θεσμών. Επαγγελματίες και ερασιτέχνες πρέπει επί τέλους να συνεργάζονται αρμονικά χωρίς αντιπαλότητες και ανταγωνισμούς.
Με αυτές τις θέσεις μπορούμε να απευθυνθούμε με εμπιστοσύνη στους χιλιάδες συμπολίτες και συμπολίτισσες που ασχολούνται δημιουργικά με την τέχνη. Και να τους διαβεβαιώσουμε: Η ΩΡΑ ΠΑΤΡΩΝ θα βοηθήσει όλα τα λουλούδια να ανθίσουν.
Του Βασίλειου Χριστόπουλου, συγγραφέα
Υποψήφιου δημοτικού συμβούλου της παράταξης «ΩΡΑ ΠΑΤΡΩΝ»