Η Πάτρα ήταν ένα από τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα της χώρας, μία πόλη που για δεκαετίες άκμασε βιομηχανικά, έχοντας στο ενεργητικό της ορισμένες από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές μονάδες, με πλούσια παραγωγή και σημαντικές εξαγωγές στο εξωτερικό.
Τα δεκάδες πρώην βιομηχανικά εργοτάξια που βλέπει κανείς στην Ακτή Δυμαίων, αλλά και σε άλλες περιοχές της αχαϊκής πρωτεύουσας μαρτυρούν αυτό το πλούσιο παρελθόν της, αλλά και το ρόλο που έπαιξε ως πόλη για την ανάπτυξη της αστικής τάξης, με δεκάδες εμπόρους να αποκτούν χάρης στην οικονομική της ανάπτυξη μια τεράστια δύναμη, αλλά και ακόμα περισσότερους χωρικούς και εργάτες να έχουν μία σταθερή και μόνιμη απασχόληση, με ένα καλό εισόδημα.
Η ανεργία, μια λέξη που τις τρεις τελευταίες δεκαετίες έχει γίνει ένα με την συνείδηση της Πάτρας, ήταν μία έννοια άγνωστη, για αρκετά χρόνια στους Πατρινούς. Η βασική προέλευση της οικονομικής της δύναμης ήταν η τεράστια παραγωγή σταφίδας, με εξαγωγές σε όλη την Ευρώπη, αλλά και σε αρκετά μέρη του κόσμου. Από την Αγγλία, την Ιταλία και τη Γαλλία, έως και την Αμερική. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τον ιστορικό Γιώργο Δερτιλή το 1880, η σταφίδα αναλογούσε στο 80% των συνολικών εξαγωγών της χώρας.
Στη συνέχεια και μετά την άνοδο του Χαρίλαου Τρικούπη στην εξουσία, αλλά και την προσπάθεια που έκανε αυτός για να στηρίξει το σχέδιο που είχε για τον εκσυγχρονισμό της χώρας τους μεγάλους γαιοκτήμονες της Θεσσαλίας και της Βόρεια Ελλάδος, σε συνδυασμό με διάφορους εξωγενείς παράγοντες, η αξία της σταφίδας ως εξαγώγιμο προϊόν, έπεσε.
Φόρτωση σταφίδας στο λιμάνι της πόλης
Τα εργοστάσια και η διάδοση των ιδεών
Ωστόσο, η σημαντικότητα της Πάτρας ως ένα βιομηχανικό κέντρο και ως πύλη της Ελλάδος προς τη Δύση, διατηρήθηκε για αρκετές δεκαετίες ακόμα, με την δημιουργία διάφορων μεγάλων βιομηχανικών μονάδων που απασχολούσαν για χρόνια χιλιάδες εργάτες.
Η ζυθοποία Μάμος, η Πειραϊκή Πατραϊκή, η χαρτοποιία του Λαδόπουλου, η σαπουνοποία της Βέσο, η Misko με τα μακαρόνια της, ήταν μόνο ορισμένες από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες και εργοστάσια που υπήρχαν στην Πάτρα, σε διάφορες ιστορικές περιόδους. Η οικονομική δύναμη της Πάτρας της έδωσε τη δυνατότητα της διάδοσης των ιδεών.
Στην Πάτρα, αναπτύχθηκε εκτός από την αστική τάξη, η εργατική τάξη που έκανε τα πρώτα της βήματα στην πολιτική ζωή, εδώ ξεκίνησε διάδοση του ρεμπέτικου τραγουδιού στην μητροπολιτική Ελλάδα, αλλά και ο Καραγκιόζης, προερχόμενα και τα δύο από τις χαμένες πατρίδες της Μικράς Ασίας.
Το εργοστάσιο της Πειραϊκής Πατραϊκής
Έμειναν τα απομεινάρια της ακμής
Από όλα αυτά τα εργοστάσια έχουν μείνει πλέον μόνο τα απομεινάρια τους. Η ενεργή βιομηχανία της Πάτρας, έγινε "Αμήχανη Βιομηχανία" όπως σωστά χαρακτηρίζεται από την ομώνυμη εκπομπή της ΕΡΤ και το σχετικό αφιέρωμα για την αχαϊκή πρωτεύουσα, την άλλοτε βασίλισσα της βιομηχανίας.
Στο αφιέρωμα αυτό μιλούν άνθρωποι που έζησαν από κοντά το μεγαλείο αυτή της ακμάζουσας Πάτρας. Ο μηχανολόγος μηχανικός Νίκος Σαραφόπουλος, ο συνταξιούχος γυμναστής Σπύρος Τσικλιτήρας, ο ναυτιλιακός πράκτορας Γιώργος Σωτηρόπουλος, οι συνταξιούχοι Βασίλης Μήλας και Ελένη Κόκλα, η αρχιτέκτονας Βαρβάρα Δεσποινιάδου, αλλά και ο ιστορικός Βασίλης Λάζαρης. Ξεχωριστή αναφορά γίνεται για την μεγαλύτερη οινοβιομηχανία της χώρας, την Αχάια Κλάους από τον Σπύρο Μάλλιο.