Πλησιάζει η 28η Οκτωβρίου και η επέτειος για το έπος του '40 και το "Όχι" των Ελλήνων στον Ιταλογερμανικό φασιστικό άξονα.

Η Πάτρα ήταν η πρώτη πόλη της Ελλάδος που βομβαρδίστηκε από τα αεροπλάνα των Ιταλών το 1940, αλλά και στη συνέχεια μετά από αρκετούς μήνες, από τα αεροσκάφη της γερμανικής αεροπορίας. Ο κόσμος κατά την διάρκεια των βομβαρδισμών έτρεχε στα καταφύγια που υπήρχαν σε διάφορα σημεία της πόλης τα οποία ήταν πολλά και είχαν σώσει αρκετό κόσμο.

Καταφύγια κάτω από μεγάλα νεοκλασικά αρχοντικά κτίρια, σχολεία, αλλά και εκκλησίες, ακόμα και πλατείες της Πάτρας. Το μεγαλύτερο και παλιότερο καταφύγιο που υπήρχε στην Πάτρα το οποίο είχε σώσει αρκετό κόσμο βρίσκεται κάτω από την πλατεία Υψηλών Αλωνίων, στο πάνω μέρος της Τριών Ναυάρχων.

Το καταφύγιο αυτό σώζεται ακόμα και σήμερα και μπορεί κάποιος να το επισκεφθεί, αν και η πόλη δεν το έχει αξιοποιήσει, καθώς είναι ένας χώρος ιστορικής μνήμης που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μουσείο για να μαθαίνουν οι νέες γενιές στην πράξη την ιστορία της πόλη τους, αλλά και της χώρας του.

Ο χώρος αυτός, δίπλα από τις σκάλες που ενώνουν την πλατεία με τον πεζόδρομο της Τριών Ναυάρχων, έχει έκταση 200 τετραγωνικά μέτρα. Ο επισκέπτης πηγαίνοντας στο σημείο μπορεί να δει δύο πόρτες που συνήθως είναι κλειδωμένες. Αυτές οι δύο πόρτες είναι και οι είσοδοι του καταφυγίου το οποίο αποτελείται από τρεις στοές που συνδέονται μεταξύ τους σε σχήμα "Π".

Μέσα στο καταφύγιο μπορεί εύκολα να διακρίνει κανείς πέντε μικρούς θαλάμους που αποτελούσαν και τους χώρους εκείνους που φιλοξενούσαν για ώρες τους τρομοκρατημένους Πατρινούς που έτρεχαν όταν άκουγαν τις σειρήνες για να σωθούν. Οι τοίχοι του καταφυγίου είναι κατασκευασμένοι από πέτρα, ενώ μπαίνοντας κανείς εκεί διαπιστώνει ότι διατηρούνται ακόμα οι παλιές εγκαταστάσεις φωτισμού.


Το καταφύγιο αυτό για τις παλιές γενιές των Πατρινών που είχαν ζήσει τους βομβαρδισμούς των ιταλικών και γερμανικών αεροσκαφών, είναι ένας χώρος ιερός.

Ένας χώρος που η Πάτρα θα πρέπει να αξιολογήσει και να δώσει την δυνατότητα στις νέες γενιές να τον γνωρίσουν. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι το υπόγειο αυτό που έσωσε τόσο κόσμο βρίσκεται κοντά σε ένα σημείο που είχε βομβαρδιστεί ανελέητα το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου από τα αεροπλάνα των Ιταλών που είχαν περάσει τις νεραντζιές της Τριών Ναυάρχων για στρατεύματα.

Δεν είναι φυσικά το μοναδικό της Πάτρας. Υπήρχαν και άλλα καταφύγια στην Πάτρα, σε υπόγεια μεγάλων κτιρίων και στοές, σε διάφορες περιοχές του κέντρου και της Άνω πόλης.

Ειδικότερα, στα Ψηλαλώνια ένα ακόμα καταφύγιο ήταν το υπόγειο στο κτίριο όπου λειτουργούσε ο κινηματογράφος "Ούφα". Ας δώσει όμως η πόλη, έστω και σε ένα από αυτά την τιμή που τους αξίζει, μετατρέποντας το καταφύγιο της Τριών Ναυάρχων, κάτω από την πλατεία Υψηλών Αλωνίων σε μνημείο.

(Οι φωτογραφίες είναι του Παναγιώτη Πορφυρόπουλου).