Το Ρωμαϊκό υδραγωγείο της Πάτρας είναι μεγάλο έργο των ρωμαϊκών χρόνων και ζωτικής σημασίας τότε για την ύδρευση της πόλης. Στο Υδραγωγείο σήμερα διασώζονται ορατά τμήματα του στην συνοικία Σαμακιά. Η χρήση ήταν αδιάκοπη μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα και επισκευάστηκε πολλές φορές με τελευταία το 1838 από τον δήμαρχο Ι. Μπουκαούρη το 1874 σταμάτησε η χρήση του μετά την διοχεύτεση νερού στην πόλη με σωλήνες.

Το υδραγωγείο κατασκευάστηκε τον 2ο αιώνα μ.Χ. πιθανότατα από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στην Πάτρα που έως τότε υδρευόταν από πηγάδια. Το υδραγωγείο ήταν μήκους 7,5 χιλιομέτρων από τις πηγές του σημερινού χωριού Ρωμανός έως την Πάτρα, από τις ίδιες πηγές υδρεύεται και σήμερα η πόλη. Το υδραγωγείο σε πολλά τμήματα του ήταν υπόγειο ενώ σε άλλα χρειάστηκε να κτιστει γεφύρωση, σήμερα διασώζεται τμήμα της γεφύρωσης στην Σαμακιά.

Η Χριστιανική θρησκευτική παράδοση αναφέρει ότι κατασκευάστηκε επί βασιλείας του αυτοκράτορα Κωνστάντιου. Ο Κωνστάντιος στην Αδριανούπολη συνάντησε και γνώρισε τον επίσκοπο Πατρών Πλούταρχο που είχε συμμετάσχει στην σύνοδο της Σαρδικής, από τον οποίο έμαθε ότι στην Πάτρα φυλάσσονταν τα λείψανα του Αγίου Ανδρέα. Ο Κωνστάντιος κάλεσε τον Αρτέμιο και τον διέταξε να μεταβεί στην Πάτρα και να μεταφέρει το λείψανο στην Κωνσταντινούπολη. Ο Αρτέμιος ερχόμενος στην Πάτρα συνάντησε την αντίδραση των Πατρέων και την άρνηση τους να δώσουν το λείψανο παρά μάλιστα και τις απειλές του. Τελικά οι Πατρείς φοβούμενοι μην το πάρει με την βία αποφάσισαν και του ζήτησαν σαν ανταπόδοση να τους φέρει πόσιμο νερό από το Παναχαϊκό στην πόλη[1]. Ο Αρτέμιος δέχτηκε και κατασκεύασε το υδραγωγείο μετά από αρκετά χρόνια λόγω της μορφολογίας του εδάφους, έπειτα οι Πατρείς έδωσαν το λείψανο του Αγίου που μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 353 ή το 357 μ.Χ..

Ξένοι περιηγητές που πέρασαν από την πόλη τον 17ο αιώνα αναφέρουν ότι διατηρούνταν σε καλή κατάσταση ακόμα και μετέφερε νερό[1]. Είχε δυο σειρές τόξα που ήταν κατασκευασμένα από πελεκητή πέτρα και επενδυμένα με τούβλα και στην κορυφή το αυλάκι που μετέφερε το νερό.

Το 2008 για τις ανάγκες των έργων κατασκευής της "μικρής περιμετρικής οδού της Πάτρας" που έτεμνε κάθετα το μνημείο, τμήμα του υδραγωγείου κόπηκε και μεταφέρθηκε βορειότερα, όπου είναι και επισκέψιμο.