Ακόμη και οι πιο αδιαπραγμάτευτοι ευρωπαϊστές έχουν αρχίσει σταδιακά να αντιλαμβάνονται ότι η ΕΕ βρίσκεται στο μέσο μιας πρωτοφανούς κρίσης που ξεδιπλώνεται σταθερά. Αυτό που συμβαίνει είναι η επιστροφή του εθνικού στοιχείου.

Το κοινό στοιχείο αυτών των εξελίξεων δεν είναι ο «λαϊκισμός» και οι άλλοι παραπλανητικοί χαρακτηρισμοί που ασμένως έχουν υιοθετήσει τα ΜΜΕ. Αυτό που συμβαίνει είναι η λαϊκή απόρριψη του επίπλαστου διεθνισμού της Ευρώπης που δημιούργησε το Μάαστριχτ. Πηγάζει από την τεράστια κοινωνική ανατροπή που έφερε ο νεοφιλελευθερισμός της ΕΕ τις τελευταίες δεκαετίες, με τη συνεχή πίεση στη εργασία, την εκτόξευση των ανισοτήτων και την εύνοια προς το μεγάλο κεφάλαιο.

Διογκώνεται από την υποχώρηση της δημοκρατίας και την απομείωση της λαϊκής κυριαρχίας που έφερε η αλλαγή της κοινωνικής ισορροπίας υπέρ του κεφαλαίου.